Gia cầm là một phần không thể thiếu trong nền nông nghiệp và thực phẩm của con người. Chúng được nuôi để sản xuất thịt và trứng, đóng góp vào việc cung cấp protein và dinh dưỡng cho con người. Gia cầm mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho các quốc gia trên thế giới và ở Việt Nam. Cùng Nông Nghiệp CCRD tìm hiểu các loại gia cầm phổ biến tại Việt Nam!!
Gia cầm là gì?
Gia cầm nói chung là các loài động vật có cánh và đi bằng 2 chân, được con người nuôi để phát triển kinh tế. Sau một thời gian sẽ thu hoạch được sản phẩm như trứng, thịt hoặc lông vũ. Chăn nuôi gia cầm đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người nông dân. Gia cầm hiện nay có rất nhiều loài phong phú, phần lớn là các loài thuộc họ chim được thuần hóa mang đi nuôi lấy thịt và trứng. Nguồn thực phẩm từ gia cầm chiếm khoảng 30% sản phẩm thịt trên toàn thế giới, đặc biệt là thịt gà. Các loại gia cầm phổ biến như gà, vịt, ngan, ngỗng, bồ câu hay chim cút, … được nuôi trồng rộng rãi và mang lại lợi ích kinh tế lớn cho nhiều nông dân ở Việt Nam và trên Thế Giới.
Gia cầm gồm những con gì? Gia cầm phổ biến tại Việt Nam
Gà
Gà là một loài gia cầm rất quan trọng về giá trị dinh dưỡng và kinh tế trên toàn thế giới. Có khoảng gần 100 tỷ con gà được tiêu thụ mỗi năm bởi con người. Gà đã được thuần hóa từ giống gà rừng biết bay và được nuôi để sản xuất thịt và trứng. Khi được nuôi thay đổi bởi con người, chúng thường thay đổi về kích thước, hình dạng, màu sắc lông và ít khi bay. Gà trống có lông sặc sỡ hơn và thường gáy o ó o vào buổi sáng. Gà mái có thân hình mũm mĩm hơn và cũng cung cấp trứng. Gà là loài gia cầm dễ nuôi và thích nghi với nhiều môi trường sống khác nhau. Chúng ăn tạp và tìm kiếm thức ăn bằng cách bới đất tìm giun, sâu bọ, hạt các loại. Gà cũng ăn cám, gạo, thóc, ngô…
Hiện nay, gà công nghiệp được sử dụng rất nhiều ở các thành phố lớn. Tuy nhiên, thịt gà công nghiệp không được thơm ngon và chắc như gà ở vùng nông thôn do chúng ăn chủ yếu cám và bột. Ngoài ra, vẫn còn rất nhiều giống gà khác đem lại giá trị kinh tế cao và chất lượng thịt tốt như gà ta, gà Đông Tảo, gà mía…
Gà Đông Tảo
Giống gà Đông Tảo là một giống gà đặc sản của vùng Hưng Yên. Điều đặc biệt của giống gà này là đôi chân to, chắc, và có hàm lượng dinh dưỡng cao. Giá trị của một con gà Đông Tảo được đánh giá chủ yếu dựa trên kích thước và hình dáng đôi chân. Càng to và xù xì thì giá trị càng cao. Chính vì vậy, việc nuôi gà Đông Tảo mang lại lợi ích kinh tế cao cho người chăn nuôi.
Gà ta
Gà ta là giống gia cầm phổ biến và được nuôi nhiều ở các vùng nông thôn. Giống gà này được ưa chuộng bởi khả năng dễ nuôi, kháng bệnh tốt, thịt săn chắc và ngọt ngào. Thường được sử dụng trong các dịp lễ tết hoặc các bữa tiệc. Mô hình chăn nuôi gà ta khá đơn giản và linh hoạt. Bà con có thể nuôi gà ta thả vườn hoặc nuôi tập trung với mật độ cao. Mỗi phương pháp đều có những lợi ích riêng của nó.
Gà Công Nghiệp
Giống gà công nghiệp là các giống gà được lai tạo để sản xuất thịt và trứng trên quy mô công nghiệp. Những giống gà này được nuôi trong các trang trại chuyên dụng, sử dụng các thiết bị và công nghệ hiện đại để tối ưu hóa sản xuất. Đặc điểm của gà công nghiệp là tốc độ sinh trưởng và sản xuất thịt và trứng rất nhanh, giúp tăng năng suất và hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, do được nuôi trong môi trường nhân tạo, gà công nghiệp thường có chất lượng thịt và trứng không cao như các giống gà ta truyền thống và thường không có hương vị tốt như gà ta ở vùng nông thôn.
Giá gà hiện nay như thế nào?
Hiện nay, giá gà đang ở mức cao và dao động tùy theo từng giống gà và từng bộ phận của gà. Với giống gà ta, giá trung bình dao động từ 80 đến 100 ngàn đồng cho mỗi kg. Trong khi đó, giá của giống gà Đông Tảo bình quân là từ 1 triệu rưỡi đến 2 triệu đồng cho mỗi con, với giá của những con gà đôi chân to đẹp có thể lên đến vài chục triệu đồng một con. Với gà công nghiệp, giá dao động từ 70 đến 150 ngàn đồng cho mỗi kg, tùy vào bộ phận của gà.
Vịt
Vịt giống như gà, là một loài gia cầm phổ biến tại Việt Nam. Ban đầu, chúng là loài vịt rừng và đã được thuần hóa để trở thành vịt nhà. Vịt rừng có khả năng lặn sâu trong nước và có thể bay vì kích thước nhỏ, lông màu nâu và xanh sẫm. Ngược lại, vịt nhà nuôi thường có khối lượng lớn và không biết bay thích sống trong môi trường nước như ao hồ.
Vịt là một loài chim có bộ lông dày và đẹp. Bên cạnh việc cung cấp thịt, trứng và lông, vịt còn có giá trị kinh tế cao. Một con vịt có thể đẻ được khoảng 250 trứng mỗi năm và có thể đạt cân nặng 5kg trong vòng 2 tháng. Trên toàn cầu, vịt được nuôi rộng rãi ở các nước Đông Nam Á, trong đó Việt Nam có tỷ lệ nuôi vịt cao nhất.
Giá vịt hiện nay
Hiện nay, giá của vịt không quá cao và dao động từ 60 đến 90 ngàn đồng mỗi kg tùy thuộc vào từng vùng miền. Vịt chăn nhanh lớn và không tốn quá nhiều thức ăn, do đó giá cả khá thấp và không gây thiệt hại kinh tế nặng nề cho người dân.
Ngan
Ngan có trọng lượng gấp đôi hoặc gấp ba so với gà và vịt. Thịt của loại gia cầm này rất mềm và nạc, và được nhiều người yêu thích hơn so với thịt gà và vịt. Thịt ngan thường được so sánh với thịt bê về độ ngon. Một con ngan mái trung bình có trọng lượng khoảng 3-6kg, trong khi đó, ngan đực thường nặng từ 7-9kg.
Ở các vùng nông thôn, người dân thường nuôi ngan trên quy mô lớn. Loại gia cầm này dễ nuôi và thức ăn cho chúng thường có sẵn trong tự nhiên. Bất kỳ thức ăn dư thừa nào cũng có thể được sử dụng để cho ngan ăn. Điều này giúp tiết kiệm chi phí rất nhiều trong nuôi ngan.
Ngỗng
Ngỗng có tốc độ tăng trưởng nhanh và khả năng kháng bệnh tốt, điều này khiến tỉ lệ nuôi thành công của loài gia cầm này rất cao. Hiện nay, trên thị trường có nhiều giống ngỗng với các đặc điểm khác nhau như: ngỗng bạch tuyết, ngỗng vằn, ngỗng nâu xám… Có loại có chân cao, còn có loại chân thấp, dáng lùn.
Thức ăn chính của ngỗng là rau củ và quả tươi. Mặc dù ngỗng có thân hình lớn, tuy nhiên, chúng chỉ cần ít thức ăn. Trung bình mỗi ngày, ngỗng chỉ tiêu thụ khoảng 1kg rau xanh.
Trứng ngỗng là sản phẩm được các bà bầu ưa chuộng bởi chúng lớn và chứa nhiều dinh dưỡng tốt cho thai phụ và thai nhi. Do đó, giá trị kinh tế của trứng ngỗng rất cao. Thịt ngỗng có hương vị thơm ngon, dai và chắc, tương tự như thịt gà tây. Ngoài việc cung cấp thịt và trứng, một số con ngỗng thông minh còn có thể được sử dụng để canh giữ.
Bồ câu
Bồ câu là một trong những gia cầm có thịt rất giàu dinh dưỡng. Mỗi con trưởng thành có cân nặng từ 2 – 4kg. Tuy nhiên, việc nuôi và chăm sóc bồ câu đòi hỏi phải có kỹ thuật, kinh nghiệm nhất định để đạt được năng suất như ý muốn và tránh dịch bệnh. Thịt bồ câu mềm, ngọt và được sử dụng để hầm bổ điều trị nhiều căn bệnh như suy dinh dưỡng, đổ mồ hôi trộm, còi xương…
Trứng của bồ câu thường được giữ lại ấp làm giống. Vì mỗi đợt đẻ, bồ câu chỉ đẻ được 2 trứng. Tuy nhiên, việc chăm sóc chuẩn cần thời gian ít nhất 60 ngày để chim bồ câu đẻ tiếp.
Do số lượng trứng đẻ ít, trứng chim bồ câu hiếm khi được sử dụng để bán phục vụ nhu cầu ăn uống. Tuy vậy, trứng chim bồ câu cũng rất tốt, hàm lượng dinh dưỡng trong trứng cao hơn nhiều so với trứng gà ta.
Ngoài việc nuôi để lấy thịt và trứng, một số giống chim bồ câu đẹp, thông minh còn được ưa chuộng để nuôi làm cảnh. Đó thường là một số giống bồ câu lai tạo nước ngoài, có bộ lông dẹp mắt.
Chim có phải một loài gia cầm không
Chim là một nhóm động vật thuộc nhóm chim có tên khoa học là Aves. Nhiều người hiểu lầm rằng chim là loài gia cầm, tuy nhiên điều này không chính xác. Gia cầm là những động vật được nuôi nhốt và thuần hóa để phục vụ cho mục đích của con người. Tuy nhiên, không phải tất cả các loài chim đều thuộc nhóm gia cầm, mà chỉ có một số loài chim được nuôi để lấy thịt hoặc trứng được gọi là gia cầm.
Ví dụ, đà điểu là một loài chim bị nuôi nhốt nhưng không thuần hóa để phục vụ mục đích của con người, chúng vẫn giữ nguyên các tập tính vốn có của chúng. Trong khi đó, bồ câu là một loài chim được con người thuần hóa và chăm sóc để thu hoạch thịt và trứng. Nuôi và chăm sóc bồ câu đòi hỏi kỹ thuật và kinh nghiệm nhất định để đạt được năng suất cao và tránh dịch bệnh. Thịt bồ câu có hương vị ngọt ngào và nhiều dinh dưỡng, và được sử dụng để hầm bổ điều trị nhiều căn bệnh như suy dinh dưỡng, đổ mồ hôi trộm, còi xương. Ngoài ra, trứng bồ câu cũng rất giàu dinh dưỡng và có hàm lượng dinh dưỡng cao hơn nhiều so với trứng gà ta. Một số loài chim khác có thể được coi là gia cầm, tùy thuộc vào mục đích nuôi dưỡng của con người.
Gia súc với gia cầm khác nhau ở đâu?
Gia súc và gia cầm là hai loại động vật khác nhau. Gia súc là tập hợp các động vật có vú và bốn chân, được con người thuần hóa và nuôi nhốt để sử dụng cho mục đích thu hoạch sản phẩm như sữa, thịt, da, lông, và cũng có thể được sử dụng làm công cụ lao động. Ví dụ như bò, trâu, ngựa kéo.
Trong khi đó, gia cầm là tập hợp các loài chim, đặc trưng bởi có hai chân và cánh. Chúng cũng có thể được thuần hóa và nuôi nhốt để sử dụng cho mục đích thu hoạch trứng, thịt và lông. Tuy nhiên, gia cầm không giống như gia súc vì chúng không có vú và không thể sản xuất sữa.
Để phân biệt giữa gia súc và gia cầm, một cách đơn giản là dựa trên số lượng chân của chúng. Gia súc có bốn chân, trong khi đó gia cầm chỉ có hai chân.
Gia cầm thường được nuôi nhiều nhất ở đâu tại Việt Nam
Ở Việt Nam, chăn nuôi lợn và gia cầm được tập trung chủ yếu ở hai vùng Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long.
